Runoloji ya da runeoloji, runelerin eğitimlerde ele aldığımız ezoterik, spiritüel ve ritüelistik anlamları ve kullanımları değildir. Runoloji, eski İskandinav dillerinin incelendiği dilbilim alanının bir alt dalıdır. Rune masterlar aynı zamanda runolog olabilir; ancak runologlar genellikle runelerin enerjiyle alakalı kısmıyla ilgilenmezler. Runoloji, yalnızca akademik çalışmaların olduğu bir dilbilim alanıdır ve runik yazıtlar, mezar taşları, destanlar gibi yazılı metinlerin incelenmesiyle ilgilenir. Runologlar, bu metinlerin dilbilimsel deşifrelerini yapar ve hangi zaman diliminde oluşturulduklarını tespit ederler.

Runoloji, ilk olarak 1590’lı yıllarda İsveçli Johannes Bureus tarafından bir dilbilim alanı olarak kurulmuştur. Bureus, İskandinavya’nın en büyük ve en son Pagan tapınaklarının bulunduğu Uppsala’da doğmuş ve kariyerini burada sürdürmüştür. İsveç’in bilinen ilk arkeoloğu olarak kabul edilen Bureus, runeleri belgeleyen ilk kişidir ve İsveç dilbilgisinin babası olarak anılır. Runelerin mistik yönüyle ilgilenmesine ve kendine ait bir runik sistem geliştirmesine rağmen, runolojiye bu mistik yönü dahil etmemiş, runolojiyi tamamen bilimsel bir alanda tutmuştur. Günümüzde hâlâ Uppsala Üniversitesi’nde ve İsveç, Norveç ve Danimarka’daki bazı üniversitelerin dilbilim bölümlerinde runoloji dersi verilmektedir.

Runoloji, İskandinav ve Cermen kültürlerinin anlaşılmasında önemli bir dilbilim alanıdır. Runik yazılar, tarih boyunca Kuzey Avrupa’nın farklı bölgelerinde kullanılmış olup, yalnızca dillerin gelişimini değil, aynı zamanda o dönemin toplumlarının kültürel, sosyal ve politik yapılarını da aydınlatmaktadır. Bu yazıtlar, genellikle savaş kahramanlıkları, önemli olaylar veya kişilerin yaşamları hakkında bilgi verir. Özellikle İsveç, Norveç ve Danimarka’da bulunan runik yazıtlar, tarihin karanlık dönemlerine ışık tutan önemli kaynaklar arasında yer alır.

Runoloji, arkeolojiyle de yakından ilişkilidir, çünkü çoğu runik yazıt mezar taşlarında, anıtlarda veya taş kitabelerde bulunmuştur. Bu bağlamda runoloji, sadece dilbilimsel bir çalışma olmanın ötesinde, kültürel ve tarihsel bir araştırma alanına da dönüşür. Runologlar, bu yazıtların bulunduğu coğrafi bölgeleri, yapıldıkları dönemi ve taşların üzerindeki sembollerin hangi amaçla kullanıldığını araştırarak tarihî bir bağlam sunarlar. Ayrıca, bu yazıtların yazılma teknikleri ve kullanılan malzemeler de runolojinin araştırma alanları arasındadır.

Modern runoloji çalışmaları, dilbilimsel analizlerin yanı sıra teknolojiye de dayanmaktadır. 3D tarama, dijital arşivleme ve dil modelleri gibi araçlar, eski yazıtların deşifre edilmesinde büyük rol oynamaktadır. Bu teknolojik ilerlemeler, runik yazıtların korunmasına ve gelecek nesillere aktarılmasına yardımcı olurken, yeni keşiflerin yapılmasını da mümkün kılmaktadır.